JSB Exact vs Express test na wietrze

Każdy z nas nie raz zadawał sobie pytanie o właściwy dobór amunicji do konkurencji strzeleckiej HFT / FT.
Na rynku istnieje wielu producentów i wiele typów śrutu , niemniej pneumatyczne strzelectwo terenowe zdominował od lat jeden dostawca – czeska firma JSB produkująca amunicje pod własną marką, ale i też na zlecenie innych koncernów jak Daystate czy Air Arms.  

Najpopularniejszym modelem doskonale spisującym się na otwartych torach strzeleckich FT i HFT, jak i w zawodach typu Long Range ( strzelectwo pneumatyczne na duże odległości np. 100m ), jest JSB EXACT o wadze 0,547g.

Wielu strzelców wybiera również JSB EXPRESS o wadze 0,510g.
Ten ostatni model, oprócz niższej wagi, cechuje się również nierzadko wyższą jakością wykonania i w większości karabinków pozwala uzyskać lepsze skupienia niż JSB EXACT.

Niższa waga EXPRESS'a daje mu jeszcze jedną przewagę nad „cięższym bratem” a bardzo istotną na torze strzeleckim HFT - mniejsze obniżenie trajektorii na dalekich dystansach. Dzięki tej cesze zwiększa się tolerancja na ewentualny błąd przy ocenie odległości.
Dla przykładu jeżeli oddamy strzał z karabinka wyzerowanego na 25m przy użyciu JSB EXPRESS'a to na dystansie 40 metrów opad będzie wynosił około -3,5 cm ( czyli przestrzeliny ułożą się około 3,5cm poniżej środka siatki celowniczej).
Jeżeli w tym samym karabinku oddamy strzał z EXACT’a to opad na 40 metrze będzie większy o ponad pół centymetra.
To wartość dla niektórych niewielka, ale w strzelectwie FT/HFT, gdzie standardowe wielkości stref trafienia kształtują się w przedziale od 1,5 cm do 4,0 cm, to prawie jeden centymetr bardziej płaskiej paraboli na dalekich dystansach daje ogromną przewagę.
Dla przykładu używając EXPRESS’a przy założeniu, że strzelamy do celu ze strefą trafienia o średnicy 40 mm możemy od 30 do 40 metra celować w górną krawędź KZ 40 i standardowy pocisk cal. 4,50mm powinien zmieścić się w obrębie punktowanej strefy  (po wykluczeniu czynników zewnętrznych takich jak wiatr czy też błędy strzelca ).
Przy użyciu EXACT’a ta sztuka nam się już nie uda i „bezpieczne” strzelanie w górę KZ musimy zakończyć w okolicach 38 metra.

Czy więc EXPRESS jest rzeczywiście lepszym wyborem do pneumatycznego strzelectwa terenowego niż EXACT ?
Pozostaje jeszcze jedno kryterium potocznie nazywane „podatnością na wiatr” lub „znosem” czyli innymi słowy wartość przesunięcia na osi poziomej jakie osiągnie pocisk po opuszczeniu lufy zanim dotrze do celu pod wpływem działającego na niego bocznego wiatru.  
I w tym miejscu zdania są podzielone. Jedni twierdzą, że śruty te zachowują się pod wpływem wiatru podobnie gdyż lżejszy EXPRESS z uwagi na swoją konstrukcję i kształt (mniejszą płaszczyznę boczną) i wyższą dopuszczalną prędkość wylotową oscylująca w okolicach 252m/s przy energii około 16J porusza się szybciej co redukuje czas wpływu na niego czynników zewnętrznych.
Inni znowu twierdzą, że na wietrze EXPRESS przestaje być przewidywalny i miewa duże odskoki, przez co jest doskonałym wyborem do precyzyjnego strzelania, ale wyłącznie podczas bezwietrznej pogody.

Zgodnie z programem balistycznym Chair Gun pomiędzy tymi dwoma typami amunicji nie ma praktycznie różnic w podatności na wiatr.
Generalnie jest to program, który jeżeli prawidłowo zdefiniujemy parametry naszego karabinka i celownika optycznego dość wiernie wizualizuje rzeczywistą parabole lotu pocisku.       

        WIZUALIZACJA DLA JSB EXACT WYKONANA W PROGRAMIE HAWKE CHAIR GUN PRO

       WIZUALIZACJA DLA JSB EXPESS WYKONANA W PROGRAMIE HAWKE CHAIR GUN PRO

Jak jest naprawdę ciężko jednoznacznie stwierdzić, gdyż chyba nikt z nas nie dysponuje miejscem i sprzętem pozwalającym wytworzyć stałe ( przez dłuższy czas ) i porównywalne ( niezmienna siła i kierunek ruchu mas powietrza) warunki do testu wpływu wiatru na przelatujący pocisk.

Niemniej niedawno udało się przeprowadzić test, który potwierdza niektóre hipotezy, pozostające dotychczas jedynie w sferze moich domysłów.
Miejscem wykonania testu była łąka położona na szczycie otwartego podkrakowskiego wzniesienia i otoczona polami uprawnymi z osią strzelecką około 32 metry, gdzie wiatr wschodni wiał przez całe przedpołudnie z mniej więcej stałą prędkością w przedziale od 1,5 do 2,0 m/s ustaloną na podstawie wskazań wiatromierza.

Test wykonałem strzelając do kartki papieru, na której narysowałem kropki w grupach po dwie jedna nad drugą będące punktami celowania.
Strzały oddawałem na zmianę. Pierwszy strzał do kropki położonej wyżej przy użyciu śrutu EXACT cal. 4,53mm, a następny do kropki w tej samej grupie, ale położonej niższej przy użyciu EXPRESS cal. 4,52mm.
Strzały oddawane były w odstępach czasu potrzebnych jedynie na załadowanie kolejnego pocisku i precyzyjne wycelowanie.
Serie 5 strzałowe.

Potwierdzeniem faktu, że wiatr podczas wykonywania testu wiał z podobną stałą prędkością jest układ przestrzelin w tych samych grupach w większości przypadków dających zadowalające jak na te warunki skupienia. Widoczne jest również podobne przesunięcie w poziomie w stronę lewą,  pomimo że strzały do tej samej kropki (w tej samej grupie) następowały w odstępie mniej więcej 10-15 sekund.

Z wykonanego testu wynika, że EXACT o wadze 0,547g, na dystansie 32 metrów, przy porównywalnej sile oddziaływującego na niego wiatru zachowuje się jednak stabilniej od EXPRESS’a o wadze 0,510g.
Nie dość, że daje trochę lepsze skupienia (widoczne w seriach 2,3,4,6), to dodatkowo charakteryzuje się zdecydowanie mniejszym znosem - przesunięciem na osi poziomej (liczone od osi punktu celowania do średniego punktu trafienia w danej grupie), wynoszącym około 0,8 cm mniej, niż w tych samych warunkach na tym dystansie EXPRESS.

Oczywiście to że poprawkę na wiatr trzeba brać jest kwestią bezsporną.
Niemniej nawet mocny wiatr wiejący ze stałą prędkością, jeżeli jeszcze mamy w strefie wokół celu i na dolocie możliwość obserwacji na trawie czy liściach jego kierunku i siły, jest zdecydowanie mniejszym zagrożeniem dla strzelca od nawet słabszych, ale niespodziewanych podmuchów, czy wiatru zmiennego, trudnego do zdefiniowana w zakresie niezbędnej poprawki.

Wyniki testu wskazują, że wybór EXACTA do konkurencji strzeleckich typy Field Target, w kontekście podatności na znos, pozwoli chociaż częściowo wyeliminować skutki czynników niezależnych od strzelca, jak niespodziewane podmuchy wiatru.

Niemniej ostatecznego wyboru amunicji do konkretnego karabinka każdy strzelec powinien dokonać dopiero po przeprowadzeniu kompleksowych testów, przede wszystkim w zakresie skupień i przebiegu trajektorii.

Dopiero po analizie wszystkich wyników testów, oraz znajomości swoich „silnych stron”, można zdecydować, czy poświęcić nieznacznie lepsze skupienie i bardziej płaską parabolę dla posiadania pocisków charakteryzujących się mniejszą podatnością na wiatr ale często nie tak precyzyjnych.