Skuteczne strzelanie na wietrze

 

Konkurencje strzeleckie typu Field Target rozgrywane są wyłącznie na otwartym terenie i zawodnik, aby odnieść końcowy sukces, musi stale kontrolować ruchy mas powietrza, a następnie wprowadzać niezbędne poprawki. W przeciwnym razie wystrzelony pocisk, zniesiony przez wiejący wiatr, może nie trafić w punktowaną strefę trafienia, a często nawet całkiem minąć cel.

W konkurencji HFT regulamin jednoznacznie zabrania używania jakichkolwiek wiatromierzy (anemometrów), a przecież wprowadzenie poprawki bocznej w zależności od prędkości i kierunku wiatru, oraz odległości do celu, jest kluczowe dla zdobycia cennych punktów.

Zawodnikom nie pozostaje więc nic innego, jak nauka przewidywania znosu pocisku, wywołanego wiejącym wiatrem.

Pierwszym sposobem jest ocena siły i kierunku wiatru "na oko" oparta na obserwacji otoczenia.
Należy zwracać szczególną uwagę na ruch liści i gałęzi, traw oraz kurzu lub dymu, zarówno na stanowisku jak i na przedpolu, oraz w okolicach celu.
Bardzo pomocna może być obserwacja taśm bezpieczeństwa często przebiegających w niedużej odległości za celami.
Doświadczeni strzelcy często używają sznurka służącego do podnoszenia figurki, gdyż jego układ może zobrazować zachowanie się wiatru na całym odcinku od strzelca do celu.
Warto więc po zajęciu stanowiska podnieść sznurek do góry, następnie lekko go poluzować i zwrócić uwagę na jego układ na wietrze.

Niestety wszystkie standardowe "wiatrowskazy" posiadają jedną wspólną wadę.
Obrazują nam efekt / skutek wiatru, który właśnie minął dany „wskaźnik”. Zawodnika natomiast interesuje wiatr, który będzie wiał w momencie oddawania strzału.

Jedynym „wskaźnikiem” wiatru przedstawiającym efekty jego działania praktycznie „w czasie rzeczywistym” jest miraż.
Możemy go obserwować w ciepłe dni, na przykład nad rozgrzanymi jezdniami asfaltowymi lub na otwartych przestrzeniach, takich jak łąki, kiedy nad ziemią unosi się gorące powietrze.
Miraż to doskonały wskaźnik wiatru ponieważ reaguje na każdą zmianę błyskawicznie.
Niestety widujemy go rzadko i tylko na otwartej przestrzeni, natomiast w lesie, czy w górach jest to zjawisko niespotykane.
Silny wiatr również będzie go rozmywał.

Niemniej, w ciepłe dni nad otwartymi polami, miraż będzie nam bardzo pomocny, a jego obserwacja możliwa jest na szczęście również w celownikach posiadających nawet nieco niższe parametry optyczne.

Przy ocenie siły i kierunku wiatru pomocne będzie również obserwowanie padającego deszczu lub śniegu.
Chociaż przebywanie w takich warunkach nie jest dla strzelca komfortowe, to opadające płatki śniegu lub krople deszczu doskonale obrazują nam jak zachowuje się wiatr i znacząco pomagają w ustaleniu jego siły i kierunku.

W literaturze poświęconej strzelectwu długodystansowemu i wojskowemu można znaleźć tabele opisujące zachowanie się poszczególnych elementów otoczenia, po analizie których należy dokonać oceny siły wiatru. Znajdziemy tam również generalny podział na wiatr słaby, umiarkowany i wiatr silny.

Tabela na podstawie: „ Podręcznik strzelca wyborowego”

Strzelectwo wyborowe możemy na razie jednak odsunąć na plan dalszy, gdyż w strzelectwie pneumatycznym, gdzie waga pocisku oscyluje w okolicach 0,5 grama, prędkość wylotowa kształtuje się na poziomie około 240m/s, a punktowane strefy trafienia mieszczą się w przedziale od 1,5 cm do 4,0 cm, zawodnik musi potrafić oceniać wiatr dużo bardziej precyzyjnie, niż w przedstawiony powyżej sposób.
Błąd w ocenie o zaledwie o 1,0 m/s, praktycznie powoduje chybienie punktowanej strefy trafienia o średnicy 40 mm i ustawionej na dystansie około 40 metrów.

Kolejny sposób, często stosowany przez zawodników, polega na rzucaniu liści lub kępki trawy i obserwacji ich lotu na wietrze.
Z zasady rzucany materiał powinien być możliwie lekki (wysuszony), ale powinien posiadać na tyle dużą powierzchnię (objętość), aby właściwie zobrazować ruch powietrza.
Kępkę trawy powinniśmy puszczać mniej więcej z wysokości, na której znajduje się cel, to znaczy jeżeli strzelamy do celu ustawionego na ziemi, należy rzucić trawę nisko nad ziemią, bo wiatr w tej strefie będzie z reguły słabszy.
Jeżeli cel ustawiony jest na standardowej wysokości około 1,5-2,0 metry nad terenem, a dodatkowo zawodnik strzela z pozycji klęczącej lub stojącej, to powinien puścić „wiatromierz” z podobnej wysokości.
Przy wietrze wiejącym z prędkością do 3 m/s z reguły wystarczy obserwacja miejsca upadku „wskaźnika” i ta odległość, dla przykładu 1 lub 2 metry od zawodnika, wskaże nam całkiem dokładnie prędkość i kierunek wiatru.

Technikę tę oczywiście należy w miarę możliwości doskonalić. Polecam zakup wiatromierza i porównywanie jego wskazań z naszą oceną na podstawie rzucanych liści.
W ten sposób można szybko nabrać wprawy i dość precyzyjnie nauczyć się rozpoznawania wiatru. Do naszych potrzeb wystarczą najprostsze anemometry, które możemy nabyć już za około 100zł. Ważne, aby podawały wyniki w m/s ( metrach na sekundę).

Niestety ten sposób odnosi się do wiatru wiejącego na stanowisku strzeleckim.
Musimy pamiętać, że wiatr na przedpolu i w okolicy celu może mieć już całkiem inne wartości.
Dlatego należy stale obserwować całą trasę lotu pocisku.
W związku z powyższym, po zajęciu miejsca na stanowisku, należy wykonać pomiar poprzez rzucenie kępki trawy lub liści.
Następnie podnieść sznurek i sprawdzić ruch mas powietrza na całym przedpolu.

Po zajęciu pozycji strzeleckiej, należy jeżeli to możliwe, tak dobrać pole widzenia w celowniku, aby móc obserwować obiekty będące wskaźnikami wiatru jak np. fragment taśmy, sznurek opadający od figurki, czy liście lub trawę przy celu.

Jeżeli wiatr ma charakter przelotnych podmuchów, zawodnik powinien starać się je przeczekać i oddać strzał kiedy obserwowane obiekty (wskaźniki ) znieruchomieją.
W HFT mamy na oddanie strzału 2 minuty. W tym czasie prawie zawsze znajdziemy moment, kiedy stwierdzimy, że wskaźniki wiatru którymi się kierujemy zatrzymują się oznaczając, że wiatr ustał.
W tym momencie należy nacisnąć spust.

Jeżeli wiatr wieje ze stałą prędkością i nie obserwujemy widocznych przerw, należy określić jego siłę i ustalić niezbędną poprawkę.
Następnie obserwujemy w celowniku cel wraz z jego otoczeniem i oddajemy strzał w chwili, kiedy uznamy, że obserwowane wskaźniki wiatru potwierdzają nam, że określona przez nas wcześniej siła wiatru, nie zmieniła się.
Dla przykładu, sznurek przy figurce jest w dalszym ciągu w odchyleniu około 40 stopni od pionu.

ocena prędkość wiatru na podstawie kąta odchylenia wstążki

Gdybyśmy podczas zawodów chcieli wykonać dla relaksu kilka obliczeń  :-)  to możemy wyliczyć prędkość wiatru na podstawie kąta odchylenia wstążki lub flagi, dzieląc widoczny kąt podany w stopniach przez cztery. Otrzymamy wynik w milach na godzinę.
Dla przykładu, dzielimy widoczny na powyższym obrazku kąt 35° / 4 = 8,75 mil na godzinę.

1 mila na godzinę to w przybliżeniu 0,45m/s ,  a więc   8,75 x 0,45 = 3,94 m/s

Bardzo dobrym sposobem na ocenę wartości znosu jest obserwacja śladów po trafieniach naszych poprzedników.
Jeżeli przestrzeliny układają się na krawędzi strefy trafienia, na celu zlokalizowanym w okolicach 40 metra, znaczy to, że wiatr wieje z prędkością około 1m/s i aby trafić centralnie musimy wziąć poprawkę na wiatr około 2,0cm. Taka poprawka odpowiada na tym dystansie odległości 1/2 mil (milliradiana) potocznie ½ "dot’a".
Jeżeli wiatr będzie wiał ze stałą prędkością około 2,0 m/s, to poprawka wyniesie już ponad 4,0 cm,  tj. 1 "dot".

Poniżej tabela balistyczna przedstawiająca poprawki na wiatr na danych dystansach, w zależności od siły wiatru przy założeniu, że wieje on ze stałą prędkością i prostopadle do strzelca.
Poprawki dla JSB EXACT 4,5mm, o wadze 0,547gr i przy prędkości wylotowej około 240m/s.

Jeżeli wiatr wieje zza naszych pleców spowoduje to, że pocisk poleci nieznacznie wyżej, a wiatr wiejący od celu w kierunku strzelca spowoduje lekkie obniżenie trajektorii lotu pocisku.
Jednakże generalnie są to wartości, które należy brać pod uwagę dopiero przy wietrze wiejącym z prędkościami ponad 6-7m/s.
Wiatr czołowy i wiatr od tyłu będzie miał jednak znaczenie podczas strzelania pod dużymi kątami, kiedy to trajektoria lotu pocisku może zostać „zdławiona”, szczególnie podczas strzałów pod kątem w dół.

Należy zwrócić również uwagę podczas strzelania do celów ustawionych przy obiektach o dużej powierzchni, gdyż wiatr będzie się odbijał od naturalnych przeszkód takich jak wały, nasypy czy budynki.
W takich momentach nawet doświadczeni strzelcy będą mieli problem z przyjęciem prawidłowej poprawki.

Musimy też pamiętać, że wartość poprawki będzie zmienna w zależności od kąta wiania wiatru w stosunku do osi strzelania. Najłatwiej zapamiętać tą zasadę na przykładzie schematu godzinowego.

Wiatr wiejący z godziny 12 i 6 pomijamy. Dla wiatru z godzin 1 i 2 i 10 , 11 oraz 4 , 5 i  7, 8 należy wartości podane w tabeli podzielić na 2.
Jedynie dla wiatru wiejącego z okolic godziny 9 lub 3 przyjmujemy pełną wartość poprawki .

W tym miejscu należy dodać jeszcze trochę teorii. Pocisk zostanie zniesiony inaczej pod wpływem wiatru wiejącego o tej samej sile, ale z lewej strony, a inaczej pod wpływem wiatru wiejącego z prawej strony. Dzieje się tak ponieważ pocisk lecąc wiruje wokół swojej osi (w większości naszych karabinków zgodnie z ruchem wskazówek zegara ) i w związku z tym faktem zostanie przez wiatr wiejący z prawej strony przeniesiony nieco wyżej.
Zatem w przypadku wiatru z prawej strony, powinniśmy dodatkowo punkt celowania przesunąć nieco niżej na osi pionowej.
Odwrotnie wiatr wiejący z lewej strony spowoduje, że pocisk upadnie nieco niżej i w takim wypadku punkt celowania powinien znaleźć się nieznacznie wyżej, niż wynosi standardowa poprawka odległościowa na danym dystansie.

Jeżeli z tabeli balistycznej wychodzi nam, że poprawka jest na tyle duża, że punkt celowania znajduje się poza figurką, to należy bezwzględnie pokonać psychiczny opór przed celowaniem „poza blachę” i odłożyć właściwą poprawkę.
Fizyki nie oszukamy. Często strzelcy chcą być z poprawką chociaż „ na blasze” odbierając sobie tym samym punkty.

Niestety podane w tabelach i na wykresach wartości rzadko będziemy mogli przenieść bezpośrednio do sytuacji realnej na torze i nie oczekujmy, że wyliczymy poprawkę z matematyczną precyzją.
Wiatr nigdy nie wieje z tą samą prędkością na całym dystansie, a dodatkowo często pojawiają się podmuchy, o innym natężeniu, albo innym kierunku.

Pomimo nieprzewidywalności cechującej wiatr, to przedstawione w tabeli wartości możemy z powodzeniem taktować jako mocną bazę wyjściową, którą należy jednak każdorazowo modyfikować w zależności od realnych warunków na torze.

Każdy zawodnik powinien w miarę możliwości jak najczęściej trenować strzelanie na wietrze.
W pierwszej fazie treningów należy strzelać do kartek papieru lub tarcz, na których będziemy mogli precyzyjnie odnotować przesunięcia punktów trafienia względem punktu celowania.
Po układzie przestrzelin na papierze łatwo możemy porównywać wartości znosu przy danych prędkościach wiatru i na konkretnych odległościach.
Na tej podstawie każdy strzelec powinien stworzyć sobie własną tabelę balistyczną.
Na kolejnych treningach, możliwie często, należy sprawdzać czy zapisane w tabelach wartości są prawidłowe.
Na koniec pozostaje już nam strzelanie na wietrze do celów reaktywnych lub tarcz z wykorzystaniem opracowanych wcześniej poprawek i doskonalenie nabytych umiejętności.

Sztuka precyzyjnego strzelania na wietrze wymaga dużego zaangażowania i czasu, ale satysfakcja po trafieniu w trakcie zawodów niewielkiego a odległego celu, przy silnych ruchach powietrza zrekompensuje nam każdą minutę poświęconą na poznanie jej tajników.

copyrights©strzelectwoterenowe.pl